Huế xưa và nay – Đi ngược theo thượng nguồn sông Hương, là nơi yên nghỉ của các ông vua triều Nguyễn, một cung điện thứ hai giữa bạt ngàn thông xanh và chim muôn ca hát đã ru giấc ngủ ngàn thu cho các bậc đế vương. Thử tìm theo cuộc hành trình đó, phải chăng trong tâm thức các vị vua triều Nguyễn và các nhà địa lí khi đã đi ngược dòng sông là muốn tìm thấy một cõi trường sinh trong mộng tưởng, muốn ngược lại thời gian để tìm nơi chốn của sự bắt đầu. Cuối cùng họ phải chấp nhận định số. Những lăng tẩm như níu lại thời gian chính là chốn cung son vĩnh viễn của cuộc đời vương giả. Lăng Gia Long là một quần thể lăng tẩm những người trong hàng quyến thuộc của nhà vua mà trọng địa là khu lăng mộ của vua Gia Long và bà Thừa Thiên Cao hoàng hậu.
Lăng được xây dựng khi vua đang tại vị, khi mà bà Thừa Thiên Cao hoàng hậu mất. Nơi an táng của vợ vua Gia Long sau này phát triển thành một khu lăng mộ rộng lớn. Toàn bộ khu lăng này là một quần sơn bao gồm 42 đồi núi lớn nhỏ, trong đó ngọn Đại Thiên Thọ là lớn nhất, được chọn làm tiền án và được lấy làm tên chung của cả quần sơn này: Thiên Thọ sơn. Lăng tạo thành một cảnh quan hùng tráng chạy dài từ chân dãy Trường Sơn đến Tả trạch (sông Hương), giữa khu vườn thiên nhiên bao la gợi nên một cảnh tượng hùng tráng và thân thân.
Đến thăm lăng Gia Long du khách có thể đi thuyền dọc theo sông Hương hay đi bằng đường bộ đến bến đò Kim Ngọc rồi thêm vài cây số đường rừng. Điểm khác biệt của lăng Gia Long là nơi đây không có La thành. Rừng thông xanh bao phủ quanh lăng như ôm ấp khát vọng tung hoành của ông vua từng chinh chiến gian lao. Có lẽ nên đến nơi này buổi chiều để ngắm hoàng hôn, ngắm vẻ đẹp kì vĩ và hùng tráng của khu lăng mộ này. Thế giới xa xăm, u uẩn của cái chết đã được sự tuyệt mĩ của thiên nhiên xóa nhòa. Không quá lắm đâu khi ai đó đã nói rằng cái chết mỉm cười nơi chốn lăng tẩm này, nơi mà vị vua đầu tiên của triều Nguyễn yên nghỉ trong sự yên tĩnh tuyệt với của vũ trụ.
Lăng tẩm nhà vua nằm trên một quả đồi rộng lớn, trước có ngọn Đại Thiên Thọ án ngữ, sau có 7 ngọn núi làm hậu án, bên trái và bên phải mỗi bên có 14 ngọn núi là “Tả thanh long, hữu bạch hổ”. Tổng thể lăng chia làm 3 khu vực: ở chính giữa là lăng mộ của vua và bà Thừa Thiên Cao hoàng hậu. Đây là hai ngôi mộ đá dạng thạch thất, được sơ tán theo lối “càn khôn hiệp đức”, một hình ảnh đẹp của hạnh phúc và thủy chung trong đạo nghĩa vợ chồng. Bên phải là khu vực tẩm điện với điện Minh Thành là trung tâm dùng để thờ hoàng đế và hoàng hậu thứ nhất. Ngay cái tên chữ Minh Thành cũng đã nói lên sự hoàn thiện rực rỡ. Bên trái khu lăng là Bi đình, ghi bài văn bia “Thánh đức thần công” của vua Minh Mạng ca ngợi công đức vua cha. Men theo các lối đi, giữa những đám cỏ và hoa rừng, du khách thả bước dưới bóng thông tươi mát để sang thăm các lăng phụ cận.